Scottish Fold Kedi cinsi; küçük ve kıvrılmış kulak yapısı, yuvarlak kafası ve sevimliliği ile en popüler kedi cinsleri arasında bulunur. Buna rağmen ona sevimli görüntüsünü veren kendine has detayları, ayrıca tartışma yaratan en büyük sorunudur. Bu ırkın kulaklarının bir mutasyon sonucu bu şekilde olması düşüncesi ve o mutasyonun bedeninde farklı sorunlara da yol açması; Scottiş kediler hakkında bitmek tükenmek bilmeyen araştırma ve tartışmalar yaratır. Bir yanda hayvanseverlerin savunmaları, bir yanda kedi üretip satarak hayatını devam ettiren üreticiler… İşte popülaritesi bile tartışmalarla dolu olan Scottish Foldlar hakkında detaylı bilgiler…
Scottish Fold Kedilerin Tarihçesi:
Scottish Folder olarak da anılan bu kedi ırkı, ilk defa 1960’ların başında, çoban ve çiftçi olan William Ross’un tesadüfen bulmasıyla piyasaya çıkmıştır. İskoçya’nın bir kasabasında yaşayan Ross, yakındaki bir başka çiftlikte bu kediye rastlamıştır. Beyaz bir Scottish olan bu kedi hakkında hiçbir bilgi yoktur. Ross, bu farklı kedi türünden birine sahip olmak istemiş ve yavrularından birini alıp evine götürmüştür. Böylece onu kendi kedisiyle çiftleştirdikten sonra bir şekilde bu cinsin üretimine başlamıştır. Bu cinsin ismi, kayıtlara bugünkü ismiyle geçmiştir. Ross, kedisini GCCF adlı kuruluşa kayıt ettirmek istemiştir fakat ne var ki kedinin genetik farklılıkları burada da sorun oluşturmuştur. Kuruluş, yıllar boyunca genetik sorunlar yaşayan, buna bağlı olarak da vücudunda farklı sorunlara yatkın oluşu ön görülen Scottishler’i 1970’lerin başında kayıt etmeyi bırakmıştır. “İskoçyalı kıvrımı” anlamına gelen Scottish Fold Kedi ismi, İngiltere kökenli ve kıvrık kulaklı bu türün en belirgin özelliğinden; kulaklarından gelmektedir. Yine 70’lerde, bu ırkı merak eden doktor Neil Todd araştırmalarını başlatarak genetik olarak incelemeler yapmıştır. Sonuçta kulaklarının bu şekilde olmasına yol açan mutasyonun kökeni bulunamamıştır. Bu araştırmaların tek faydası, burada araştırılan Scottishler’in Amerika içinde birçok aileye giderek üreyip çoğalmasını sağlamak olmuştur.
Scottish Fold Kedilerin Fiziksel Özellikleri:
Scottish kediler ‘in biraz önce de bahsettiğimiz gibi en belirgin özellikleri kulak yapılarıdır. Kıvrık ve kısa kulak yapısı, onun diğer kedi ırklarından hemen ayrılmasına neden olur. Boyut olarak ne çok iri ne de çok küçük olan ırk orta boylu bir kedi cinsidir. Vücut yapıları genellikle yuvarlak hatlara sahiptir ve yaklaşık 3- 4 yaşına dek gelişimleri devam edebilir. Bacak yapıları, bedenlerine göre bir nebze kısa olsa da olabildiğince güçlüdür. Başları yuvarlak formludur. Tüy rengine göre değişiklik gösteren ve genellikle bakır, sarı ile kızılımsı tonlarda olan gözleri ise orta boyutlardadır.
Tüy yapısı yumuşak ve kısa bir kürk şeklindedir. Buna ek olarak bu ırkın uzun tüylere sahip olan, Scottish Fold Kedi ‘nin Longhair isimli bir cinsi de bulunur. Tüy rengi farklı tonlara sahip olabildiği gibi en çok tercih edilen ve görülenler mavi gri, duman grisi, krem, sarı, tekir gibi renkleridir. Birçok renkte Scottiş türü bulunabilir fakat göz rengi sarı ve bakır tonları dışında tercih edilmez.
Tıpkı diğer vücut detayları gibi kuyruklarının da kendilerine has bir havası vardır. Belirgin, orta uzunlukta ya da uzun yapılı kuyrukları, sırtlarına doğru kıvrılır. Ortalama ağırlıkları kedinin cinsiyetine, sağlık durumuna ve beslenme şartlarına göre 2.5 ile 6 arasında değişim gösterebilir. Scottish Fold kedi ‘lerin ek olarak bir de düz yapılı Scottish Straight kulakları vardır. Tartışmalarla dolu kulak yapıları, genellikle düz kulak yapısıyla doğan yavruların birkaç hafta sonrasında katlanmaya başlayan kulaklarıyla meydana çıkar. Eğer katlanmaz ve dik kalırsa, bu cins Scottish Straight’dir. Bu kulak yapısının bölgeye ve iklime göre şekillendiği de bilinir. Sıcak olan bölgelerde Scottishler’in kulaklarının çoğunlukla daha dik kaldığı, soğuk bölgelerde ise daha iyi kapandığı gözlemlenmiştir. Aynı şekilde sıcakta kedinizin kulağı biraz daha dik kalırken soğuk kış günlerinde kapanmaya meyilli olabilecektir; merak etmeyin.
Scottish Fold Kedilerin Karakter Özellikleri:
Scottish Folder kediler, genellikle uyumlu ve ılıman davranan kedilerdir. Kedilerin kendine has doğası, yabani oluşu, başına buyruk davranışı bilinir. Söz konusu Scottishler olduğunda, genel kedi tavırlarına ve karakterine göre olabildiğinde uyumlu olduğu rahatlıkla söylenebilir. Mizacı daha sakin, zararsız ve sevecendir. İletişimi, sosyalleşmeyi sevebildiğinden özellikle çocuklu ailelerde, kalabalık evlerde en çok tercih edilen kedi ırklarından da biridir. Buna rağmen hayatını tamamen sakin geçirmez, oyun oynamaktan da büyük zevk alırlar. Sakin karakterini kendi başına da saatler boyunca oyun oynayabilme kısmında gösterir. Boş zamanlarında ise saatler boyunca uyuyarak dinlenirler.
Scottiş kedilerin diğer evcil hayvan türleriyle de birçok ırka göre daha iyi anlaşabildiği bilinir. Başka evcil hayvanları bir süre izlemeyi seven bu kedi ırkının, özellikle bebeklik döneminde farklı cins, ırk ve türden evcil hayvanlarla birlikte büyütülürse çok daha iyi anlaşacağı bir gerçektir. Eğer sürekli bir araya getirilip alıştırıldığı başka hayvanlar varsa, onlarla da zamanla alışarak oyun oynayabilecek seviyeye kolaylıkla gelecektir.
Kediler, genel olarak kendi alışkanlıklarına bağlı ve rutinlerini seven türlerdir. Bu nedenle Scottish fold kedi ‘ler de her kedi gibi kendi alışkanlıklarının, rutininin bozulmamasını isterler. Gün içinde yemek, uyku, oyun saatlerinin belirli kalıplar halinde kalmasını beklerler. Rutinleri bozulduğunda huysuz ya da mutsuz olmaları olasıdır. Bu ırkın karakteristik özelliklerinden biri de sahibinin peşinde dolaşmayı sevmeleridir. Evin içinde sahibi nereye giderse peşinden oraya gidebilmeleriyle bilinirler. Buna ek olarak etrafında olup bitenleri gözlemlemeyi de çok severler. Çoğunlukla oturarak olan olayları seyrederek zaman geçirebilirler. Scottişler çok akıllı kediler olduklarından eğitilmeye, yeni davranışlar edinmeye, öğrenmeye açık olmaları da yüksek ihtimal dahilindedir.
Genellikle bir çocuk gibi olan Scottish Folder kediler, fazla yalnız bırakılmayı ve ilgisiz kalmayı pek sevmezler. Sahiplerinin olabildiğince yanlarında olmasını ve ilgi görmeyi beklerler. Eğer sahibinin onu sık sık yalnız bırakması gerekiyorsa, diğer hayvanlarla iyi anlaşabilme yetenekleri de göz önünde bulundurularak ona bir arkadaş alınması iyi olabilir. Evde iki kedi birlikte olduklarında terk edilmişlik, yalnızlık hissi geçerek birlikte zaman geçirmeleri de mümkündür. Çoğu Scottish’in suyla oynamayı sevdiği ve evdeki lavabolardan su içtiği de görülebilir.
Scottish Fold Kedilerin Bakımı:
Scottish Fold kediler ‘in bakımında en çok dikkat edilmesi gereken nokta kulak bakımı kısmıdır. Kulaklarının farklı ve kapalı yapısı, içinde enfeksiyon gibi sorunların görülmesine yol açabilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla kulaklarının kontrol edilmesi önemli bir detaydır. Kontrol edildikten sonra da uygun malzemeler yardımıyla özenli bir şekilde temizlenmeleri gereklidir. Bunu yaparken insanlar için olan malzemelerden kesinlikle kaçınılması gerekir. Dikkatli bir şekilde, özenle yapılmayan temizlemeler tam tersi etki yaratabilir. Enfeksiyon riskini arttırırken kedinizin kulaklarına daha büyük zararlar vermenize yol açabilir.
Scottişler, tüy yapıları nedeniyle aşırı tüy dökme sorunu yaratmazlar; bu durum genelde orta derecelerde seyreder. Tüylerinin düzenli olarak, hafta içinde 1-2 kez de olsa taranıp düzeltilmesi, dökülmek üzere olan tüylerin önceden toplanmasında yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra daha sağlıklı, parlak ve düzgün tüy yapısı oluşturmada da etkisi bulunacaktır.
Kedilerin genel karakteri, uzun uzun bakım yapılmaya pek elverişli değildir. Birçok kedi ırkı sakin durmayacak, günlük ya da haftalık bakımlarını aksatacaktır. Söz konusu Scottishler olduğunda işiniz biraz daha kolay; sakin yapıları ve aşırı bakım gerektirmeyen özellikleriyle rutin kedi bakımı yapabilirsiniz. Dişlerini ileride daha büyük sorunlar olmaması için, kedilere özel ağız bakım ürünleriyle düzenli olarak temizlemeyi ihmal etmeyin. Aynı şekilde tırnaklarını da birkaç hafta aralıklarla, kedi tırnak makaslarıyla kesmeniz gerekir. Kedinizin göz bölgesinde akıntılar ya da kuruluk, göz çapağı gibi sorunlar gördüğünüzde yine özel mendiller ya da hafifçe nemlendirdiğiniz bezlerle hafif hareketlerle silebilirsiniz.
Her kedi gibi Scottish cinsi de kilo- boy oranına, yaşına ve türüne uygun mamalarla beslenmeli, gün içinde temizlenmiş taze su içebilmelidir. Kediler için düzenli su içmek ve yeterince protein, mineral ve vitamin alabilecekleri mamalarla beslenebilmek çok önemlidir. İhtiyacından fazla ya da yememesi gereken yiyeceklerle beslenen kediler, kolaylıkla kilo alma ve ileride sağlık sorunları yaşama eğilimi göstereceklerdir. Tam tersi ucuz, kalitesiz, yeterince vitamin barındırmayan mamalar da yine kedinizin sağlığı ve beslenebilmesi için yeterli olmayacaktır. Kediniz için en doğru bakım ve beslenme önerilerini veteriner hekiminizden alacağınızı unutmayın.
Scottish Fold Kedilerin Sağlık Sorunları:
Yazımızda daha önce de söylediğimiz gibi GCCF’nin 70’lerde bu ırkı kayıt etmeyi bırakmasının bir nedeni de Scottish Folder kedilerin genetiğinden emin olamamak ve tür olarak yatkın oldukları rahatsızlıklardır. Bu kedi ırkının kulak yapısı nedeniyle en çok yaşadığı sorunların başında kulak enfeksiyon riski gelmektedir. Bunun yanı sıra kulaklarında meydana gelen uyuzlar gibi yine o bölgede meydana gelen hastalıklar da diğer birçok ırka göre daha olasıdır.
Bu kedilerin diğerlerine göre bir nebze de olsa daha yatkın olduğu Konjenital Osteodistrofi sorunu da bulunur. Genellikle kemiklerde, omurga bölgesinde, kuyrukta meydana gelerek doğuştan süregelen, tüm vücudu etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan kedilerde kemik yapısı günden güne kalınlaşmaya başlar ve en sonunda hareket kabiliyetinin oldukça azalmasına neden olur. Scottish Fold kedilerin kulak kıvrımının nedeninin de bu rahatsızlık sonucu oluşan bir kıkırdak yapısı bozukluğu olduğu söylenmektedir.
Kedilerin, özellikle de kısırlaştırıldıktan sonra ve çoğunlukla da düzgün beslenmediklerinde böbrek ve idrar yolu sorunlarına daha çabuk yakalandıkları bilinen bir gerçektir. Atalarından genetik olarak geçen böbrek kistleri ya da sorunları da kedilerde nesiller arasında geçerek sorun yaratabilir. Scottish Foldlar’da da yetişkinlik döneminde böbrek kistleri görülme olasılığı yüksektir. Eğer anne ya da babasında bu sorun varsa, yavru Scottiş de büyüdüğü zaman diğer ırklara göre daha çabuk böbrek sorunu yaşayabilir.
Tüm bu sorunların yanında beslenme düzeni, aşıları, bakımı, yaşadığı ortam ve sevgi- ilgi görmesi gibi birçok değişken kedinizin sağlığını etkileyecektir. O nedenle doğru ve düzgün bir bakım, veteriner hekimi kontrolünde sağlık taramaları ve düzenli aşı yaptırmak gibi bir kedi için yapabileceğiniz her şeyi yapmayı ihmal etmeyin.
