Alabay köpeği (Alabai) (Orta Asya Çoban Köpeği)
Boy 65-75 cm
Ağırlık 40-80 kg
Menşei : Orta Asya
Renk : Düz beyaz veya siyah, kahverengi lekeli
Ömür : 12-14 yıl
Orta Asya halkı tarafından genellikle Alabai olarak adlandırılan Orta Asya Çoban Köpeği, koyun sürülerini korumak için yetiştirilen büyük boyutlu köpeklerin eski bir cinsidir. Dikdörtgen kafası, büyük burnu, orta boy oval gözleri, kaslı boynu, geniş göğsü, güçlü-kemikli düz bacaklar ve orta derecede yüksek bir kuyruğu ile güçlü, kaslı bir yapıya sahiptir. Erkekler dişilerden epeyce daha irilerdir.
Tarihi
4000 yıl öncesine uzanan çok köklü bir geçmişi olan Alabay ırkının ilk kez Tibet’te ortaya çıktığı sanılmakta. Günümüzde, Alabay köpeklerine Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tajikistan ve Türkmenistan’da sıklıkla rastlamak mümkün. Bu bölgelerde çoban, koruma ve savaş köpeği olarak kullanılmışlardır. Bu sebeple Türkmen Çoban Köpeği de denilir.
Alabay, Hazar Denizi’nden Çin’e, Ural Dağları’ndan Afganistan’a uzanan geniş bir bölgede doğal seleksiyonla gelişmiş bir cinstir. Tibet Mastiff ve Moğol Çoban köpeklerinden geldiği düşünülmektedir. İlk Atabay’lar göçebe kabilelerin sığırlarını ve korudular.
Yıllar geçtikçe, bu çobanlar Sovyet ordusu için askeri amaçlı olarak kullanılmasına rağmen, nüfusları fazla artmadı. Bugün, bu köpekler Orta Asya dışında nadiren görülür. Günümüzdeki Alabay, Kangal ve Akbaş köpeklerine güçlü bir genetik benzerliğe sahiptir.
Karakteri
Bu cesur, zeki, canlı ve bağımsız köpekler çekingen veya deneyimsiz bir sahip için uygun değildir. Nazik ve sevgi dolu bir aile koruyucusu olmaları için çok profesyonel ve tutarlı bir eğitime ihtiyaçları vardır.
Orta Asya Çobanı Alabay, doğuştan gelen koruyucu bir içgüdüye sahip olduğundan, onu yabancı insanlara ve hayvanlara tanıtırken sakin olmanız gerekir. Harekete geçebileceğinden endişe ederseniz, bunu anlar ve onun biraz daha saldırganlaşmasına neden olabilir. Konuklarınızı ve köpeklerini evinize davet edin, ancak köpeğinizin buna hazır olduğundan emin olun.
Bunun yanında Alabay, birlikte yaşadığı insanlara olan bağlılığıyla dikkat çeken sevecen bir aile hayvanıdır. Aile üyeleriyle ve özellikle çocuklarla iyi geçinir. Ancak küçük çocuklar ile yalnız bırakılmamalı, izlenmelidir, aksi takdirde muazzam büyüklüğü ve gücü nedeniyle küçük çocuklara yanlışlıkla zarar verebilir.
Beslenme
Büyükce bir çalışma köpeği cinsi olan Orta Asya Çoban Köpeği, dengeli oranda protein, yağ ve karbonbonhidrat içeren besleyici öğünler ile günde üç kez düzenli olarak beslenmelidir.
Alabay köpeği, pek yiyecek reddetmez, ancak yedikleri her şey de onlara fayda sağlamaz, bu köpeklerin diyetinin ana noktalarını dikkate almaya değer:
Et, öğünlerinin temeli olmalıdır. Köpeğinize hem haşlanmış hem de çiğ olarak verebilirsiniz. Sığır eti ve dana eti tercih edilir. Tavuk eti de verilebilir ancak köpeğin alerjik olmaması şartıyla. Ayrıca yemekte küçük kemik bulunmamalıdır, bunu yutması köpeğin boğulmasına veya sindirim sisteminin organlarında zarara yol açabilir
Kemikleri tamamen terk etmek daha iyidir. Haşlanmış kemikler sindirimi bozar ve kabızlığa neden olur. Yan ürünler ile köpek beslenebilir, ancak tamamen et ile değiştirilemez. Birbiri ile dengeli şekilde karıştırılması tavsiye edilir.
Çorba, Alabay için çok uygundur. Etsuyu ile pişmiş çorbalar tercih edilmelidir. Günde bir litreden fazla verilmemelidir.
Köpeğin öğünlerinde, yağsız balıklara da yer verilebilir.
Ayrıca tahıl olarak pirinç, karabuğday, yulaf ezmesi tercih edilmelidir.
Alabay’ınıza sebze yemekleri vermek de yararlıdır. Taze, haşlanmış, buğulanmış.
Bakım
Yorulmadan çalışmak için geliştirilmiş Alabay’ın günlük yorucu harekete ihtiyacı vardır. Sahipleri için mükemmel bir yürüyüş ve koşu arkadaşlığı yapar ve uzun yürüyüşlere çıkmayı sever. Yavru köpekler de saldıracakları, çiğneyecekleri veya kovalayacakları oyuncaklarla mutlu olurlar. Bunun yanında, Orta Asya Çoban Köpeği’ne, bölgesini izleme ve koruma görevini yerine getirebilmesi için güvenli ve çitle çevrili büyük bir alan sağlamalısınız.
Her gün en az bir iki saat yürüyüş yapmalıdır.
Tüyleri haftada birkaç kez taranmalı, haftada bir kere de yıkanmalıdır.
Sağlık
Alabay köpeği, en zorlu hava şartlarında ve diğer zor şartlarda, doğal koşullar altında yüzyıllar boyunca yetiştirildi. Bu nedenle, genel olarak çok sağlıklıdır ve her yönden etkileyici bir dayanıklılığa sahiptir.
Bununla birlikte, tüm köpeklerde olduğu gibi, Alabay’ların da bazı hastalıklar ile karşılaşması oldukça olağandır. Dikkat edilmesi gereken kalıtsal hastalıklar;
• Kalça Displazisi ( kalça eklemlerinde anormal gelişme sonucu meydana gelen kalça atması).
• Dejeneratif Miyelopati ( Omurilikte meydana gelen aşamalı dejeneratif hastalık olarak görülür. Arka bacak zayıflığı durumunda felç geçirmesine neden olmaktadır).
• Dilate Kardiyomiyopati ( Kalp büyümesi olarak bilinen bu hastalık kalpte primer doku hastalığı olarak da bilinir).
• Katarakt ( Göz merceğininde opaklığın meydana gelen göz hastalığı).
• Kanser ( Vücudun herhangi bir bölgesinde ve maalesef yaşamsal faaliyetlerin devamlılığını sağlamakta olan organlarda meydana gelen tümör oluşumları).
• Şişkinlik ( Gastrik Dilatasyon Volvulus olarak adlandırılan bu hastalık midede sıkışan gaz durumudur).
• Alerji (Bağışıklık sisteminin düşük olmasına bağlı olarak gelişen hassasiyet durumuna karşılık reaksiyon sonucudur).
• Hipotiroid: Alabay’ın eğilimli olduğu başka bir hastalıktır. Tiroid bezleri yeterli tiroid hormonu üretemediğinde, köpek aşırı kilo almaya ve cilt hastalıkları geliştirmeye başlayacaktır. Fiziksel sorunun yanı sıra, bu hastalık saldırganlık ve diğer ciddi davranış değişikliklerine neden olabilir. Tiroid hastalığı, genellikle orta yaşlı genellikle orta yaşlı köpeklerde görülür ve kan testi ile teşhis edilir. Bu rahatsızlık hayatı tehdit edici değildir. Yine de, sorunların ortaya çıkmasını önlemek için uygun tedavi gereklidir.Maalesef, büyük ihtimalle köpeğinizin ömür boyu tiroksine ihtiyacı olacaktır.
Birçok köpek cinsinde olduğu gibi Alabay köpeği de anesteziye karşı oldukça hassas bir bünyeye sahiptir ancak onun vücudu büyüktür. Bu nedenle veteriner hekim tarafından bu durum göz önüne alınarak operasyon gerçekleştirilmektedir.