Son yıllarda bitkiler yardımıyla kurulan ve bir süs eşyasına dönüştüğünden sık sık adını duyduğumuz teraryum, aslında sadece bitkileri ilgilendiren bir sistem değildir.
Teraryum nedir?
Teraryum (Terrarium) Latince kökenli bir kelimedir. ‘Toprak’ anlamına gelen terra kelimesi ile ‘bir nesne, işlev ilişkisi’ anlamındaki arium kelimelerinin birleşmesinden meydana getirilmiştir.
İlk anlamına bakıldığında, bitkilerin yaşayabilmesi için özel olarak oluşturulmuş bir ortam olarak düşünülebilir. Günümüzde çok popüler bir terim olması, özellikle online satış sitelerinde farklı fiyatlarla satılan bitki düzenlemeleri ve aksesuarlarıyla anılmasından kaynaklanıyor. Cam bir fanusun içine birkaç bitki koyarak etrafını süslemek, basit tabiriyle teraryum fanusu olarak anıldığından insanlar tarafından bu basit şekliyle biliniyor. Özünde ise özen isteyen çalışmasıyla bazı minyatür bitki türlerinin yaşayabileceği minik, yapay bir ekosistem meydana getirmektir. Bununla da kalmıyor; aynı zamanda bazı hayvan türlerinin yaşayabileceği uygun ortam da yine teraryumlar ve bitkiler yardımı ile sağlanabiliyor. Hatta bir teraryum içinde uygun şartlar oluşturularak göl ekosistemi, nehirler, çöl ya da yağmur ormanı gibi ortamlar bile yaratılabiliyor. Teraryum yapımı, teraryum fiyatları içeriğine göre değişiklik gösterir.
Teraryumlar, dışarıdan rahat görülebilmesi için camdan ya da şeffaf bir plastik malzemeden oluşan kaplara yapılıyor. Böylece aynı zamanda dışarıdan içeri sıcaklık ve güneş ışığı girmesi mümkün olabiliyor. Bu şekilde sistem içinde nem oluşması da sağlanıyor. Bu nem buharlaşarak teraryumun duvarlarında yoğunlaşmasının ardından, yerdeki bitkilerin ve toprak sisteminin üzerine yağıyor. Böylece minik ekosistemde su döngüsü de meydana geliyor. Bitkiler bu yolla yaşamaya devam edebiliyor, bir yandan da dışarıdan aldıkları ışık sayesinde fotosentezlerini de devam ettiriyor.
Teraryumlar için farklı kavanoz çeşitleri bulunuyor. Bu kavanozlar kapalı veya açık şeklinde tercih edilebiliyor. Eğer fazla nem ihtiyacı bulunan bitkiler ya da hayvanlar için yapılan teraryumlar söz konusuysa, genellikle kapalı modeller tercih ediliyor. Hayvanlar için olanlarında, hayvanın türüne göre değişkenlik gösteren, önünde ya da üzerinde tel gibi malzemelerle kapatılmış bir açık bölüm yer alıyor. Daha küçük, su depolayabilen, nem ihtiyacı bulunmayan kaktüs tarzı bitkiler için ise açık kavanozlar tercih edilebiliyor. İçine bitkilere ek olarak birçok farklı obje koyularak, gerçekliğin bir minyatürünü oluşturmak da mümkün olabiliyor. Bu tür teraryum fiyatları 150 TL civarındadır.
Tarihçesi:
Teraryumlar, ilk olarak 1830 senesinde, Nathaniel Bagshaw Ward isimli bir doktorun keşfettiği minik bir ekosistem çalışmasıyla ortaya çıkmıştır. Doktor esasında botanik çalışmaları ve böceklerle ilgili araştırmaları için, kapalı bir kavanozun içine bir miktar toprak eklemiştir. Bu toprağın içindeki bir tohumun büyümeye başlaması, doktorun araştırmalarını da yoğunlaştırmasına neden olmuştur. Böylece kapalı bir ortamın içindeki döngü ve dengeyi fark ederek gözlemlerine devam etmiştir. Çalışmaların sonunda, birçok farklı iklim dengesi ve hava koşuluna rağmen her ortamda, dış etkenlerin etkilemediği bağımsız bir ekosistem oluşturabileceğini öğrenmiştir. Daha ileriki yıllarda, daha büyük ebatlardaki teraryum sistemleri kullanılarak, ülkeler arasında bitki alışverişi yapılması mümkün olmuştur. Böylece deniz yolculuklarıyla farklı bölgelere farklı bitkiler götürülüp orada yaşamalarına da olanak sağlanmıştır; bu bitkiler tropik bitkiler olsa bile…
Teraryum Hangi Hayvanlar İçin Kurulur?
Teraryumlar, tabii ki de her hayvan için kurulabilen sistemler değildir. Her evcil hayvanı sırf doğal bir ortam olsun diye bir teraryumun içine koyamayız. Teraryumda beslemeye uygun bazı canlı türleri bulunuyor ve onlara göre farklı teraryum sistemleri kurmak gerekiyor. Teraryum fiyatları kuracağınız ekosisteme göre değişecektir. Günümüzde sadece bitkiler kullanılarak süs objesi olarak da sıklıkla tercih edilse de, hayvan teraryumlarının ekstra ilgi ve uğraş istediğini de unutmayın. Bu nedenle içine koyulan canlı türü ne olursa olsun, onlara da diğer evcil hayvanlar kadar özen göstermek ve teraryum bakımını yapmak gerekir. “Teraryum hangi hayvanlar için kurulur?” sorusunun en bilinen cevapları şunlardır:
- İguana, gecko, semender, bukalemun gibi sürüngenler,
- Yılanlar,
- Kaplumbağalar,
- Farklı böcek türleri,
- Örümcekler,
- Kurbağalar,
- Hamsterlar,
- Farklı bitki türleri.